(ABO) Từ năm 2017, ông Dương Kỳ Hiệp sáng lập viên (Công ty Cổ phần Khởi nghiệp Nông nghiệp sáng tạo) tại ấp Vĩnh Phước, xã Đăng Hưng Phước, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang đã định hướng xây dựng, phát triển mô hình “Nông nghiệp tuần hoàn khép kín công nghệ cao” với mong muốn có được thực phẩm sạch tốt nhất cho người tiêu dùng và thân thiện môi trường.

Chuyển đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Giá trị xuất khẩu nông sản đạt 53 tỷ USD năm 2023. Hiện nay, Việt Nam đứng top 5 thế giới về xuất khẩu cá tra, gạo, cà phê, hạt điều, tiêu đen, chè, sắn và sản phẩm gỗ. Yêu cầu đặt ra là tăng trưởng năm sau cao hơn năm trước trong khi nông nghiệp Việt Nam đang đối diện với nhiều thách thức.

Đó là năng suất đến ngưỡng, nhất là các mặt hàng nông sản chủ lực như gạo, cà phê, tiêu, cá tra… đều đạt năng suất kỷ lục thế giới, trong khi nguồn lực tự nhiên suy giảm; đất canh tác khó có thể mở rộng hơn hoặc phải chuyển đổi thành đất đô thị hoặc suy thoái dần; thiếu nước... Bên cạnh đó, thách thức còn đến từ những quy định mới của các nước về an toàn thực phẩm, hàng rào kỹ thuật về môi trường, tiêu biểu nhất quy định mới về chống phá rừng ở châu Âu...

Trước 3 chữ "biến" của ngành nông nghiệp là biến đổi khí hậu, biến động thị trường và biến chuyển xu thế tiêu dùng, theo ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, phương châm chính và cách tiếp cận của ngành nông nghiệp đưa ra là tạo ra giá trị nhiều hơn từ việc sử dụng ít đầu vào hơn, ít tài nguyên thiên nhiên hơn, ít sức lao động hơn và tạo ra giá trị cao hơn.

“Làm được điều đó, chỉ có chúng ta cách tận dụng thành tựu của khoa học công nghệ, trong đó có nông nghiệp công nghệ cao để tạo ra nền kinh tế có giá trị cao hơn, xanh hơn, sạch hơn” - ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn nhấn mạnh.

Đây là những ý tưởng chính của Chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững đến năm 2023 và tầm nhìn đến 2050. Chiến lược dựa trên 3 trụ cột: nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại và nông dân văn minh, tạo ra đội ngũ nông dân chuyên nghiệp.

Thông tin về nhiệm vụ chính của Chiến lược, ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn cho biết: chuyển từ tư duy sản xuất sang kinh tế nông nghiệp; tích hợp đa giá trị; kết nối chuỗi giá trị và cụm ngành nông nghiệp - tổ hợp có nhiều ngành sản xuất kết hợp với nhau; cải thiện bảo quản, chế biến, logistic và phân phối của chuỗi giá trị nông nghiệp còn nhiều tiềm năng và cơ hội; đổi mới sáng tạo đi liền với chuyển đổi số, chuyển đổi xanh trong bối cảnh khoa học công nghệ phát triển nhanh như hiện nay.

Nông nghiệp công nghệ cao và đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp được thực hiện theo cách tiếp cận: nhiều hơn từ ít hơn, giúp tăng thu nhập cho nông dân, xây dựng thương hiệu cho sản phẩm nông sản, giảm phát thải, thúc đẩy phát triển nông nghiệp tuần hoàn hữu cơ… Cùng với đó, gắn liền nghiên cứu với chuyển giao công nghệ, đưa sản phẩm ra thị trường.

Đặc biệt, có nguồn quan trọng mà các doanh nghiệp quan tâm nhưng lâu nay chưa để ý là du nhập công nghệ nước ngoài đã được đầu tư rất lớn cho R&D. Nếu còn e ngại vấn đề này sẽ khó tiếp nhận công nghệ nước ngoài.

Cùng với nông nghiệp bền vững là nhiều chính sách, cơ chế của Chính phủ để thúc đẩy xuất khẩu nông sản, phát triển kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi số trong nông nghiệp, thu hút đầu tư nước ngoài vào nông nghiệp, nông thôn… Trong đó, các lĩnh vực ưu tiên thu hút đầu tư như trồng trọt, chăn nuôi, thuỷ sản, lâm nghiệp, diêm nghiệp chế biến, logistics…

Trong các chính sách ưu đãi, theo Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, phát triển nông nghiệp thông minh được ưu tiên nhất với các chính sách hỗ trợ đầu tư từ đất đai, tín dụng, thuế, hạ tầng, nghiên cứu khoa học công nghệ, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực…

Diễn đàn Nông nghiệp 2024: Nông nghiệp thông minh đột phá từ công nghệ có sự tham gia của các cơ quan quản lý, viện nghiên cứu, các nhà khoa học, các doanh nghiệp, doanh nhân

Cụ thể, chính sách đất đai nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao được áp dụng ở mức ưu đãi cao nhất như ưu tiên đầu tư vào vùng đặc biệt khó khăn hay các đối tượng thuê đất đã tính cả những đối tượng không sản xuất nông nghiệp nhưng có đầu tư vào nông nghiệp công nghiệp cao; tăng thời gian thuê đất công từ 5 năm lên 10 năm…

Chính sách tín dụng đã quy định rõ, dự án nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao sẽ hưởng lãi suất cho vay thấp hơn từ 0,5-1%/năm so với khoản vay thông thường; không có tài sản đảm bảo được vay 70% giá trị dự án… Câu chuyện chính khi triển khai là xác định tiêu chí, quy hoạch, tài sản đảm bảo trong doanh nghiệp.

Với chính sách ưu đãi thuế, nhiều loại đầu vào cho sản xuất nông nghiệp không phải chịu thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp được hưởng mức 10% trong 15 năm, miễn thuế tối đa không quá 4 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo; dự án nghiên cứu và phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao thuộc danh mục công nghệ cao và sản phẩm công nghệ cao được ưu tiên, khuyến khích đầu tư được xem xét áp dụng chính sách miễn giảm thuế sử dụng đất phi nông nghiệp…

Trước thực trạng trên, thời gian tới, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng các cơ quan có liên quan sẽ tham mưu đổi mới chính sách có tính tới sự phối hợp bộ ngành về chính sách đất đai, cơ sở hạ tầng tạo sức bật trong tập trung ruộng đất, quỹ đất vừa đủ cho doanh nghiệp đầu tư nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và các ngành phụ trợ…; chính sách tín dụng; chính sách thuế minh bạch rõ ràng; chính sách nghiên cứu khoa học công nghệ; đào tạo nguồn nhân lực…

Theo ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã phối hợp thành lập Mạng lưới đổi mới sáng tạo lương thực, thực phẩm tại Việt Nam nhằm tạo dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo bằng cách huy động các chuyên gia, nhà khoa học trong nước, quốc tế liên kết các doanh nghiệp và cơ quan chính phủ để giải quyết những vấn đề nảy sinh trong chuỗi giá trị; nâng cao chất lượng sản phẩm lương thực, thực phẩm…

NÔNG NGHIỆP THÔNG MINH: Áp dụng chính sách ưu đãi đặc biệt cho doanh nghiệp đi đầu

NÔNG NGHIỆP THÔNG MINH: Khơi thông vốn cho nông nghiệp công nghệ cao

NÔNG NGHIỆP THÔNG MINH: Cơ hội phát triển bền vững từ ứng dụng công nghệ 5.0

[TRỰC TUYẾN] Diễn đàn Nông nghiệp 2024: Nông nghiệp thông minh đột phá từ công nghệ 5.0

[TRỰC TIẾP] Diễn đàn Nông nghiệp 2024: Nông nghiệp thông minh đột phá từ công nghệ 5.0

Để cụ thể hóa mục tiêu đến năm 2030, ít nhất 20% nhiệm vụ khoa học và công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp được nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao phục vụ phát triển kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Nguyễn Mạnh Quyền vừa ký ban hành Kế hoạch 358-KH/UBND về việc triển khai thực hiện “Đề án Phát triển khoa học và ứng dụng, chuyển giao công nghệ thúc đẩy kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp đến năm 2030” trên địa bàn thành phố. Trong đó, Hà Nội sẽ triển khai các nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm.

Tăng cường nghiên cứu phát triển và ứng dụng khoa học và công nghệ, tiến bộ kỹ thuật, quy trình sản xuất tiên tiến phục vụ nông nghiệp tuần hoàn

Theo đó, Hà Nội sẽ xây dựng, cập nhật hệ thống cơ sở dữ liệu, thông tin về các ứng dụng, giải pháp công nghệ thông tin, công nghệ số gắn với mô hình kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp trên địa bàn Thành phố như ưu tiên đầu tư nghiên cứu phát triển các công nghệ, quy trình khép kín theo chuỗi giá trị, giảm sử dụng tài nguyên đầu vào, giảm thất thoát sau thu hoạch, kéo dài vòng đời của sản phẩm, tái sử dụng và tái chế chất thải trong lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản, lâm nghiệp…

Xây dựng các chuỗi cung ứng lạnh hợp nhất kết nối hệ thống thông tin giữa các hoạt động logistics trong chuỗi, tối ưu hóa thời gian và chi phí, nâng cao hiệu quả và sức mạnh của sản phẩm và thương hiệu trên thị trường; góp phần hỗ trợ nhà nước trong hoạt động quản lý an toàn thực phẩm, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, bảo vệ sinh thái và tăng trưởng nông nghiệp bền vững. Đồng thời hỗ trợ các tổ chức, cá nhân xây dựng nhãn hiệu hàng hóa, nộp đơn đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ đối với sản phẩm ứng dụng kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp.

Đẩy mạnh chuyển giao công nghệ phát triển nông nghiệp tuần hoàn

Cùng đó, Hà Nội thúc đẩy ứng dụng khoa học và công nghệ, tiến bộ kỹ thuật, quy trình sản xuất tiên tiến trong nước và trên thế giới để phát triển nông nghiệp tuần hoàn trên địa bàn Thành phố thông qua triển khai các nội dung của Chương trình Khuyến nông của Thành phố và Trung ương. Đẩy mạnh chuyển giao các kết quả nghiên cứu khoa học của các nhiệm vụ khoa học cấp Nhà nước, cấp Thành phố trong lĩnh vực nông nghiệp tuần hoàn vào thực tiễn sản xuất.

Hỗ trợ chế phẩm sinh học xử lý phụ phẩm cây trồng, rơm rạ và chất thải chăn nuôi; sản phẩm xử lý môi trường nước trong nuôi thuỷ sản theo Điều 14 Nghị quyết số 08/2023/NQ-HĐND ngày 4/7/2023 của Hội đồng nhân dân Thành phố; hỗ trợ đệm lót sinh học phục vụ chăn nuôi.

Thành phố sẽ phát triển thị trường đầu ra cho sản phẩm nông nghiệp tuần hoàn thông qua việc phối hợp với các Bộ, ngành Trung ương trong triển khai nhiệm vụ phát triển thị trường cho sản phẩm ứng dụng kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp. Lồng ghép các hoạt động tổ chức quảng bá, xúc tiến thương mại cho các sản phẩm ứng dụng kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp trong các hoạt động xúc tiến thương mại của Thành phố.

Hà Nội cũng thúc đẩy hình thành các chuỗi liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp đối với các tổ chức, cá nhân thực hiện phát triển sản xuất nông nghiệp tuần hoàn. Nội dung hỗ trợ liên kết được áp dụng các cơ chế, chính sách hiện hành của Thành phố. Đẩy mạnh ứng dụng thương mại điện tử trong hoạt động phân phối sản phẩm ứng dụng kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp; tạo điều kiện để các tổ chức, cá nhân thực hiện phát triển sản xuất nông nghiệp tuần hoàn tham gia các sàn giao dịch điện tử thương mại...

Nghiên cứu xây dựng mô hình cung cấp, trao đổi chất thải nông nghiệp để hình thành thị trường trao đổi chất thải hoặc chuyển giao cho đơn vị sản xuất các loại phân hữu cơ. Trường hợp hiệu quả và phù hợp với thực tiễn sản xuất của Thành phố thì đề xuất thực hiện thí điểm xây dựng mô hình. Nghiên cứu thúc đẩy phát triển thị trường tín chỉ carbon; trong đó, khuyến khích các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư là chủ rừng thực hiện các biện pháp quản lý rừng bền vững, bảo vệ và nâng cao tỷ lệ che phủ, sinh khối và chất lượng rừng để tăng khả năng hấp thụ khí nhà kính sẽ được tham gia cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước và quốc tế theo quy định.

Hợp tác trong lĩnh vực phát triển nông nghiệp tuần hoàn

Theo đó, Hà Nội tiến hành hợp tác với các tổ chức khoa học quốc tế, các nước trong khu vực và trên thế giới có nền kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp tiên tiến, các tỉnh/thành trong nước đi đầu trong phát triển nông nghiệp tuần hoàn để học tập, trao đổi kinh nghiệm, thu hút đầu tư, tranh thủ sự giúp đỡ của các bên nhằm phát triển thuận lợi kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp trên địa bàn Thành phố.

Hợp tác với các viện, trường đại học, doanh nghiệp trong nước, quốc tế để nghiên cứu xây dựng và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ khoa học công nghệ hợp tác nghiên cứu khoa học, phát triển và ứng dụng, chuyển giao công nghệ phục vụ nông nghiệp tuần hoàn; chuyển giao công nghệ, dây chuyền sản xuất, quy trình, máy móc thiết bị về nông nghiệp tuần hoàn. Hỗ trợ tiếp nhận, chuyển giao công nghệ thế hệ mới thúc đẩy quy trình sản xuất khép kín theo chuỗi giá trị, giảm phát thải; từng bước làm chủ công nghệ, ứng dụng sản xuất quy mô hàng hóa.

Truyền thông nâng cao nhận thức và năng lực phát triển kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp

Cụ thể, Hà Nội sẽ xây dựng chương trình, kế hoạch truyền thông, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người dân, doanh nghiệp về phát triển kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp, kết hợp phổ biến yêu cầu, chủ trương, quy định của pháp luật, chính sách khuyến khích mô hình nông nghiệp tuần hoàn và định hướng phát triển nông nghiệp tuần hoàn cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ở các cấp, doanh nghiệp và người dân.

Tổ chức đào tạo, tập huấn nâng cao nhận thức, chuyên môn nghiệp vụ về kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp chuyển đổi từ mô hình kinh tế tuyến tính sang kinh tế tuần hoàn cho người dân, doanh nghiệp, nhà quản lý, tổ chức sản xuất trong ngành nông nghiệp, chủ doanh nghiệp trong sản xuất nông nghiệp. Tập huấn cho cán bộ nông nghiệp, tổ khuyến nông cộng đồng và người dân về quy trình xử lý, tái chế chất thải, tái sử dụng các phụ phẩm trong hoạt động sản xuất nông nghiệp, kỹ thuật chế biến, xử lý phụ phẩm nông nghiệp thành các nguyên liệu cải tạo đất và cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng, giảm phát thải ra môi trường...

Tổ chức các diễn đàn, hội nghị, hội thảo; xây dựng phóng sự, tin bài, chuyên mục về kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp đăng tải trên các trang thông tin điện tử để người dân, các hộ sản xuất, trang trại, hợp tác xã, doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận các thông tin, tiến bộ kỹ thuật; các quy trình quản lý, sử dụng chất thải và tái chế, tái sử dụng các phụ phẩm; các công nghệ xử lý chất thải và tái chế phụ phẩm trong nông nghiệp; các mô hình sản xuất nông nghiệp theo chu trình tuần hoàn khép kín, phụ phẩm được tái sử dụng tại chỗ, không thải ra môi trường...

Ngoài ra, Hà Nội xây dựng các website, chợ công nghệ, mạng xã hội nhằm nâng cao hiệu quả quảng bá cho các sản phẩm của mô hình kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp…/.